Zaira - Vincenzo Bellini

Zaira is een tragedia lirica, een tragische opera in twee bedrijven van Vincenzo Bellini, naar een libretto van Felice Romani die zich baseerde op Zaire, een tragedie van Voltaire uit 1732. Het verhaal speelt zich af ten tijde van de kruistochten. 

De opera ging in première in het Nuovo Teatro Ducale in Parma op 16 mei 1829.

Synopsis

EERSTE BEDRIJF

Het eerste bedrijf begint in de harem van Orosmane en we maken onmiddellijk kennis met Orosmane's lieveling, Zaira. Zij zijn zo verliefd op elkaar, dat Orosmane haar ten huwelijk heeft gevraagd. Zij heeft direct "ja" gezegd, ook al weet zij dat zij als christen is geboren in Europa. Zij draagt trouwens nog altijd het kleine gouden kruisje dat zij als kind kreeg. Maar Zaira is al lange tijd wees, en Orosmane gaf haar een goede thuis.

Toch is niet iedereen in het paleis gelukkig met het komende huwelijk. Een van de vooraanstaande officieren, Corasmino, is vastbesloten het te stoppen. En Fatima, eveneens een christenvrouw, gebiedt Zaira haar geloof niet te verzaken.

Intussen krijgt Orosmane bezoek van een delegatie Franse ridders, geleid door Nerestano. Ze geraken erover akkoord dat tien Fransen uit de gevangenis van de sultan zullen vrijgelaten worden. 

De verliefde Orosmane is echter in een uitermate gulle bui, en biedt aan er honderd vrij te laten in plaats van tien. Twee moeten slechts achter blijven, de al wat oudere Franse prins Lusignano en Zaira, zijn toekomstige bruid.

Na wat aandringen is Orosmane ook bereid Lusignano vrij te laten. In een emotionele scene wordt de oude leider verenigd met zijn manschappen. Hij ontmoet ook Zaira. Het blijkt een grote familiereünie: Nerestano blijkt de zoon van Lusignano en aan het gouden kruisje herkent Lusignano zijn sedert lang gemiste dochter. Nerestano en Zaira zijn dus broer en zus.

De trouwplannen van Zaira werpen echter een donkere schaduw over hun hereniging. Bovendien is Orosmane niet geneigd Zaira te laten gaan. Hij beveelt haar terug te keren naar de harem, in afwachting van hun huwelijk. Als zij afscheid neemt van haar vader en broer, haalt haar liefde voor haar familie de bovenhand, en verklaart zij niet te zullen huwen met de sultan.

Deze intrieste scene wordt door Corasmino, die van enige afstand toekijkt, totaal verkeerd geïnterpreteerd. Hij leidt uit de innige omhelzingen af dat Zaira en Nerestano verliefd op elkaar zijn en neemt zich voor met deze kennis een wig te drijven tussen Zaira en Orosmane.

TWEEDE BEDRIJF

Als het tweede bedrijf begint, heeft Zaira nog niet tegen Orosmane gezegd dat ze niet meer met hem wil trouwen, maar zij vraagt hem de ceremonie uit te stellen in de hoop tijd te winnen om tot een oplossing te komen.

Intussen is haar vader Lusignano ernstig ziek geworden, en hij sterft. De Sultan geeft toestemming aan de Fransen om hun oude leider een christelijke begrafenis te geven. Orosmane verzwijgt voor Zaira dat haar vader dood is. Hun huwelijk is immers daags nadien gepland.

Corasmino zoekt nog steeds een manier om het huwelijk te vermijden en Nerestano is vastbesloten zijn zus mee naar Frankrijk te nemen. Corasmino weet een bericht van Nerestano aan Zaira te onderscheppen. Daarin vraagt hij haar 's nachts in een afgelegen deel van de tuin af te spreken. Corasmino speelt het bericht door aan de Sultan, die er onmiddellijk van overtuigd is dat Zaira hem heeft verraden. Hij geeft Corasmino opdracht de boodschap af te leveren, zodat ze Zaira en Nerestano samen kunnen betrappen. En zo gebeurt.

Zaira heeft intussen de dood van haar vader vernomen. Overmand door verdriet is ze nog beslister het huwelijk te ontwijken. Ze zal naar Nerestano gaan en trachten te ontsnappen.

De Sultan en Corasmino hebben zich verborgen opgesteld in de tuin en wachten de komst van Zaira en Nerestano af. Zij zweert haar liefde voor Orosmane af en wil terugkeren naar huis, naar Frankrijk. Stil proberen de twee weg te gaan. Maar Orosmane heeft alles gehoord, en is overtuigd dat zij en Nerestano geliefden zijn. Hij springt tevoorschijn uit zijn schuilplaats en steekt Zaira neer. Stervend zegt zij haar broer vaarwel, en Orosmane beseft zijn vergissing. Daarop slaat hij de hand aan zichzelf. Einde.

Personages en rolverdeling
Zaira: Katia Ricciarelli
Orosmane: Simone Alaimo
Corasmino: Ramon Vargas
Nerestano: Alexandra Papadjakou
Fatima: Silvana Silbano
Meledor: Roberto de Candia
Lusignano: Luigi Roni
Castiglione: Giovanni Palmieri

Orchestra e Coro del Teatro Massimo "Bellini"
Paolo Olmi, dirigent

Live opname september 1990
Nuova Era Records/Brilliant classics

Bellini op ca. 30 jarige leeftijd